We schrijven maandag
15 oktober 2012. Daags na de verkiezingsoverwinning van N-VA
overheerst nog steeds een niveau, zijnde het federale. Meteen nadat
de overwinning voor Bart De Wever en zijn ploeg duidelijk was,
stuurde hij een niet mis te verstane boodschap richting Franstalig
Wallonië en Franstalig Vlaanderen: “Bereid samen met N-VA het
confederalisme voor.” De plaats en de manier waarop, lijken mij
echter contraproductief.
Actie – reactie, profileringsdrang of een tactische fout.
Een van de mogelijke
verklaringen die ik kan bedenken is dat De Wever de uitvoering van
zijn corebusiness, een sterke vorm van Vlaamse autonomie, veel rapper
wil verwezenlijkt zien dan het electorale resultaat van de N-VA
toelaat. Hoewel ik vermoed dat een echt federaal model in België
waarbij de gemeenschappen en gewesten het gros van de bevoegdheden in
handen krijgen onvermijdbaar is, zal dat nog wel enige tijd op zich
laten wachten. In die wetenschap hebben De Wever en de zijnen slechts
een beperkte manoeuvreerruimte om ter uitvoering van hun
overkoepelend programma een versnelling hoger te schakelen.
Enerzijds zou de
voorzitter van de zwart-gelen kunnen opteren om achter de schermen
tot een onderhandelde oplossing te komen met de Vlaamse en Waalse
partijvoorzitters. Op die manier dient niemand zwaar gezichtsverlies
te lijden. De Wever zal nooit de Vlaamse onafhankelijkheid in 1 maal
gerealiseerd zien, máár, ik ben er wel van overtuigd dat via een
onderhandelde oplossing men veel sneller tot Vlaamse autonomie zal
komen dan wanneer men wacht tot de V-partijen 66% halen. Want laat
ons eerlijk zijn, met 50% heb je geen voldoende basis om de
onafhankelijkheid uit te roepen. Mocht de Wever dit geprobeerd
hebben, zou zijn afkeurende en profilerende taalgebruik wel eens een
uiting kunnen zijn van de totale mislukking van deze gesprekken. Men zou dat kunnen kaderen in het politiek gepolariseerde landschap dat we in heel Europa terugvinden.
Dit kan te wijten zijn
aan de absolute onwil van de overige partijvoorzitters om mee te
werken/denken aan zo’n project, of aan een eenzijdige opstelling
van De Wever waarbij deze enkel aan de realisatie van zijn programma
denkt. Zonder garanties dat SP.A, CD&V, Groen! en OVLD een mooi
deel van hun programma gerealiseerd zien, valt een Vlaamse autonomie
niet te verkopen. Een andere prijs die betaald zou kunnen worden, is
het voorstel om een regering van Vlaamse eenheid op te starten in het
Nieuwe Vlaanderen. Hoewel het een weinig werkbaar model lijkt en
waarschijnlijk ook is, is een post in het Nieuwe Vlaanderen/België
best wel een aantrekkelijk iets. Neen?
Anderzijds zou het
kunnen zijn dat het politieke mastermind een tactisch verkeerde en
tevens naïeve inschatting heeft gemaakt. Zou hij gedacht hebben dat Alexander De Croo, Bruno Tobback of Wouter Beke die met
zijn drietjes deel uitmaken van de federale regering, tegen
diezelfde, fel betwiste regering zouden inbeuken? Dat is hetzelfde
als de tak afzagen waarop ze zitten. Een tak die nota bene al vele
scheuren in het hout vertoont. Zou hij gedacht hebben dat hij geruggensteund
door een overwinning in Antwerpen en alle andere provincies makke
lammetjes voor zich ging krijgen? Integendeel, door de overwinning
van N-VA zijn de anderen, sommigen al meer dan anderen, gewonde
dieren. En men weet wat men zegt van gewonde dieren...
Hoe
dan ook, door luid te roepen in een tv-studio boek je geen
resultaten. Ik mag hopen dat Bart De Wever dat ook beseft (heeft) en in
eerste instantie gesprekken met Vlaamse en Waalse partijvoorzitters heeft gehad. Mocht dat gebeurd zijn, kan de vertoning van De Wever
(die ik overigens wel kan begrijpen en in dat geval ook niet afkeur)
een schreeuw in het ijle zijn waarvan hij enkel kan hopen dat die
door de Vlaamse N-VA-, en potentiële N-VA-kiezer begrepen wordt… So far, so good?
De vraag die je je stelt is natuurlijk: wat wil die man nu écht. Is hij daadwerkelijk uit op die Vlaamse onafhankelijkheidsevolutie - een verdampingsproces dat sinds kort is uitgemond in een revolte - of positioneert hij zich gewoon handig aan gene zijde van die tedens om zo de wind in de zijlen van z'n partij te houden?
BeantwoordenVerwijderenZeker tot de openlijke breuk van begin 2011 denk ik dat hij heel oprecht de intentie heeft gehad om een democratisch gebeuren vanuit die Vlaamse verzuchtingen mee te begeleiden binnen de contouren van het bestaande institutionele kader. In die zin hou ik hem ook niet voor een die-hard fanaticus, al beweegt hij sindsdien misschien wel net iets meer die richting uit. Het beeld dat in Vlaanderen nogal hardnekkig is daaromtrent is dat van een groot strategicus. Enkele minuten voor hij met Leterme hand in hand op de tafel ging dansen in 2007 sprak hij in de pers nog van een 'vette vis', een staatshervorming van enige omvang die er wel zou moeten komen in functie van zo'n eclatante overwinning. Toen hij moest vaststellen dat enkel het electoraal gewicht in Vlaanderen daartoe niet volstaat - wat hij nochtans op voorhand had mogen vermoeden -, kwam het kartel met de CD&V ten einde. In 2010 bood hij zich aan als de man die de sleutel gevonden had: Elio Di Rupo zou worden opgevreeën met het premierschap en in ruil daarvoor bereid zijn om de spreekwoordelijke broek tot op de enkels te laten zakken om De Wever naar wens te zijn. Zelf heb ik ook die strategie altijd pijnlijk naief gevonden: zonder een duidelijk kader waarbinnen de Franstalige partijen die sprong zouden kunnen wagen, moet je immers niet verwachten partners te zullen vinden die bereid zijn politiek harakiri te plegen voor een postje - ook bij de MR, zonder het FDF, zul je daar weinig animo voor vinden.
Sinds die breuk zich expliciet heeft aangediend lijkt de enige strategie nog die van het brute getal te zijn. De vette vis die in 2007 door de Franstaligen doorgeslikt moest worden, moet intussen dan ook maar door de strot van de andere Vlaamse partijen geramd geraken. En die strategie speelt hij, laat ons daarin eerlijk zijn, onnavolgbaar goed. Het zegt ook iets over de verzamelde Vlaamse politiek dat het aantal mensen die er in slagen om een ernstig kritisch alternatief te bieden op De Wever bepaald niet dik bezaaid loopt. De enigen die daar enigszins wat in slagen zijn in mijn ogen mensen als Wouter Van Besien, omdat die nog oprecht hun eigen - radicaal anders ingevulde - programma naar voor schuiven, daar waar zowat iedereen in het centrum te rekenen van de SPa zich positioneert in functie van de NV-A.
Parallel daaraan heb ik het idee dat er ook op mensenlijk vlak veel veranderd is. Bart de Wever werd als olijke humorist, niet vies van een stevige geut zelfrelativering en -sport populair in Vlaanderen. Maar die man zien we al enige tijd niet meer. Intussen lijkt hij vooral rancuneus en worden zijn tussenkomsten in debatten met andere steeds duidelijker gekleurd door een antipathie voor z'n tegenstrevers - vooral tussen hem & Beke lijkt dat behoorlijk zwaar te spelen vind ik. Daarmee verzinnebeeld hij stilaan natuurlijk datgene waarvoor z'n critici zo vrezen: een op zichzelf teruggeplooide figuur die bits het eigen gelijk nog als enige norm weet te aanvaarden - iets wat hij, laat dat duidelijk zijn, volgens mij au fond NIET is. Vanuit die positionering zie ik echter nauwelijks nog ruimte om terug een constructief, opbouwend verhaal in gang te zetten binnen die Vlaamse Onafhankelijkheidsstrijd. Niet enkel is hij electoraal té gevaarlijk geworden voor diegenen die hij toch als partners zal nodig hebben in het verder vorm geven aan dat proces, de tegenstelling is intussen ook zo scherp komen te staan dat het sluiten van voor beide zijden aanvaardbare compromissen steeds moeilijk te verkopen worden aan beide achterbannen.
Voorlopig my 2 cents hierover, hopelijk heb je er wat aan. :)