Inleiding
In de vorige blogberichten, hebben
we intussen het onderscheid tussen handelaarsinteractie en martel-/plunderaarinteractie beschreven.[1]
Vervolgens hebben we gezien dat egoïsme een moreel verantwoordbare keuze is en
dat de argumenten om deze keuze immoreel te maken geen hout snijden.[2]
In dit blogbericht gaan we op zoek naar een verklaring voor wat er wordt
geobserveerd in de maatschappij. Dit is louter een eerste aanzet waarin de
grote mechanismen worden geschetst.
De sluier der onwetendheid[3]
Opdat de lezer mijn argumentatie
goed zou begrijpen, moet ik aan hen vragen om terug te denken aan hun jonge
kindertijd, namelijk aan onze epische ontdekkingstocht van de wereld. Als de
intellectuele capaciteit daartoe aanwezig is, wens ik de lezer aan te sporen om
alles wat ze zijn aangeleerd over hun plaats in de wereld door hun ouders, de
school, hun eigen ervaringen enzovoort even te vergeten. Er is als het ware een
sluier van onwetendheid omtrent wat jij als specifiek mens hebt meegemaakt,
waardoor kennis over de wereld door een onbevooroordeelde lens gepercipieerd kan
worden. De bedoeling van deze sluier is om alle denkkaders die zijn opgebouwd
op basis van persoonlijke ervaringen even los te laten. De wereld wordt enkel waargenomen
door de zintuigen en de analyse van deze informatiestromen door de ratio. De finaliteit
van dit gedachten-experiment is om tot conclusies over de wereld te komen op
basis van de eigen perceptie en de eigen redeneerkracht, om deze dan vervolgens
af te wegen tegen wat er ons is aangeleerd.
De eerste observatie nadat de
sluier van onwetendheid is nedergedaald, is het feit dat je kan observeren. Je
ontdekt dat er levende en niet-levende materie is, waarbij de mens de king of the jungle is. We zijn allen
deel van de natuur, maar de mens is de meester van materie waardoor hij de
natuur helemaal naar zijn hand kan zetten. Men heeft dit bereikt door de wetenschappelijke
methode te hanteren, hetgeen eruit bestaat de realiteit te observeren,
verifieerbare hypothesen op te stellen op basis van rationele analyse en de
bereikte theorie aan te passen vanaf het moment dat de bereikte kennis wordt
gefalsifieerd door de werkelijkheid.
Sommige emoties zijn nuttig in de
natuur, zoals overlevingsinstinct, stress, angst, enz. Maar anderen zijn enkel
nuttig in interpersoonlijke relaties, zoals schuldgevoelens, angst voor sociale
repercussies, schaamte enz. Deze laatste stellen leiders van de gemeenschap in
staat om sociale cohesie te bewerkstelligen, hetgeen er eigenlijk op neerkomt
dat je ‘iets’ moet doen omdat iemand anders de beslissing heeft gemaakt dat dit
‘iets’ het goede gedrag is. Als kind bestaat je gemeenschap uit het nucleaire
gezin, waardoor het manipuleren van deze emoties eigenlijk de knopjes zijn van
een kind waarlangs het door de ouders verlangde gedrag kan verkregen worden.
Hetgeen duidelijk moet worden uit
deze beschrijving is het feit dat er twee wegen zijn tot het bewegen van een
mens tot het stellen van een bepaald gedrag: de rationele en de emotionele.
Deze technieken om een bepaald gedrag uit te lokken staan conceptueel los van
mekaar.
Ontwikkeling van het ‘ik’
De vraag die nu natuurlijk rijst,
is: volgens welke weg gebeurt opvoeding, en meer specifiek, volgens welke weg
wordt het moreel kader gebouwd?
Uit mijn eigen ervaringen en
gebaseerd op mijn observaties in de maatschappij, ben ik van de opinie dat de
meeste opvoeding gebeurt via de emotionele weg. In de eerste levensjaren kan
dat ook moeilijk anders, aangezien er nog geen sprake is van een volwaardige
mens, hetgeen gedefinieerd wordt als de aanwezigheid van zelfbewustzijn en de
capaciteit tot rationaliteit. De twee zonet vermelde kenmerken worden
weerhouden om het onderscheid te maken tussen de mensheid en de rest van het
dierenrijk omwille van het feit dat deze twee aspecten de mens zo uniek en zo
succesvol in het leven maakt. Alle andere kenmerken van de mens, zoals zijn
longen, nieren, empathie, mogelijkheid tot voortplanting enzovoort zijn reeds
miljoenen jaren gekend in de geschiedenis van het leven op aarde.
Gelet dus op het feit dat baby’s
gewoon dieren zijn, worden deze opgevoed zoals een hond/kat wordt opgevoed: er
wordt hen liefde en warmte gegeven, stout gedrag wordt afgestraft door het
opwekken van negatieve emoties, goed gedrag wordt beloond met het opwekken van
positieve emoties en in alle benodigdheden om te overleven wordt voorzien door
de ouder.
Deze toestand blijft echter niet
duren, aangezien we zelfbewust en rationeel worden. Het gevolg van
zelfbewustzijn is egocentrisme, hetgeen kan omschreven worden als onbewust
egoïsme ten koste van andere mensen. Dit is onwenselijk gedrag, aangezien egoïsme
ten koste van de ander de moraliteit van de plunderaar is.
In essentie zijn er drie zaken
die vervolgens kunnen gebeuren. Men blijft plunderaar, maar men leert hoe men
de perceptie moet beïnvloeden om niet als dusdanig te worden aanzien door
andere mensen. Men wordt een martelaar, doordat er wordt aangeleerd dat dit de
moreel superieure houding is. Of men wordt een handelaar waarbij een
evenwichtige waarde uitwisseling nagestreefd wordt.
(Dit bericht gaat soms kort door
de bocht en er blijven veel vragen onbeantwoord. Het is echter de bedoeling om
de komende maanden ieder punt verder uit te werken. – nvdr)
Volgend bericht: De transitie van
het plunder-/martelaar denkkader naar het handelaarsdenken.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten